FAQ

De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) is een richtlijn waarin staat dat grote bedrijven vanaf 2024 verplicht worden te rapporteren over duurzaamheid. De richtlijn is bedoeld om voor meer transparantie over en betere kwaliteit van duurzaamheidsinformatie te zorgen. 

Op de NBA website Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) is algemene informatie te vinden met betrekking tot dit onderwerp. Je leest daar onder het kopje ‘wat betekent de CSRD voor accountants’ meer over wat de gevolgen zijn van de wetgeving voor de (aankomend) accountant.

Sluiten

In de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), een EU-richtlijn, staat een aantal verplichtingen over de accountantsopleiding. De EU richtlijn wordt momenteel vertaald naar de Nederlandse wetgeving. Een belangrijk uitgangspunt is dat het een keuze is of een accountant naast het uitvoeren van wettelijke controles ook toegelaten wil worden tot het NBA register voor de uitvoering van assurance-onderzoek van duurzaamheidsrapportering (art. 6.2). 

Als je met het afronden van jouw accountantsopleiding ook een aantekening duurzaamheidsassurance wilt, gelden de volgende verplichtingen:

• De CSRD stelt een minimum vereiste van 8 maanden praktijkopleiding assurance-onderzoek van duurzaamheidsrapportering of andere duurzaamheidsgerelateerde diensten (art 10.1);
• De theoretische kennis heeft betrekking op vier specifieke duurzaamheidsvakgebieden (art 8.3) namelijk:

1. Wettelijke voorschriften en standaarden over opstelling van duurzaamheidsrapportering; 
2. Duurzaamheidsanalyse; 
3. Passende zorgvuldigheidsprocedures m.b.t. duurzaamheidskwesties;
4. Wettelijke voorschriften en assurancestandaarden voor de duurzaamheidsrapportering.

Er is ook een overgangsregeling opgenomen voor accountants die al ingeschreven zijn in het accountantsregister en studenten/trainees die nu de accountantsopleiding Assurance volgen. Zie voor meer uitleg het antwoord op  FAQ 3.

Sluiten

Ja, er is een wettelijke overgangsregeling voor studenten/trainees die uiterlijk op 1 januari 2026 voldaan hebben aan de eindtermen accountantsopleidingen. Dit betekent dat je uiterlijk 31 december 2025 het geïntegreerd slotexamen met goed gevolg hebt afgelegd. Val je onder de overgangsregeling en wil je een aantekening verkrijgen in het NBA register om assurance-onderzoek bij duurzaamheidsrapportage uit te voeren? Dan moet je aan de PE vereisten voldoen die door de NBA verplicht zijn gesteld. Zie voor meer informatie de NBA website.

Dit is dezelfde overgangsregeling die ook van toepassing is op accountants die vóór 1 januari 2024 zijn ingeschreven in het accountantsregister met certificerende bevoegdheid.

Sluiten

CEA is momenteel bezig met de aanpassing van de eindtermen voor de nieuwe regelgeving. Wij hebben regelmatig overleg met het Ministerie van Financiën en de NBA over de Nederlandse wetgeving die de Tweede Kamer in 2024 behandelt. Zodra de Tweede Kamer de definitieve wet heeft aangenomen, publiceren wij de eindtermen in de Staatscourant en worden zij formeel geldig. Binnenkort delen wij de aangepaste eindtermen alvast met universiteiten, hbo’s en RPO zodat ze aan de slag kunnen met hun opleidingsprogramma’s. Overigens hebben veel opleidingen duurzaamheid al in hun curricula opgenomen met meer of mindere mate van diepgang. CEA heeft eerder al de impact van de EU duurzaamheidsrichtlijn gedeeld en de opleidingen gevraagd zich hierop voor te bereiden. 

Omdat iedere accountant met dit onderwerp in aanraking komt, wordt duurzaamheid een verplicht onderdeel van het theoriedeel van de accountantsopleiding voor beide oriëntaties. Voor de praktijkopleiding is het afhankelijk van wat een trainee kiest. Benieuwd wat de CSRD wetgeving betekent voor jouw opleiding? Check dan de veranderingen in oriëntaties van Assurance bij FAQ 7, 9 en 10 en van de orientatie Accountancy-MKB bij FAQ 6. 

Sluiten

Nee, maar vroeg of laat krijgt elke accountant te maken met duurzaamheid bij een klant of bij zijn/haar eigen kantoor. Maar het blijft hoe dan ook een keuze of een accountant naast het uitvoeren van wettelijke controles ook toegelaten wil worden tot het NBA register om assurance bij duurzaamheidsrapportages te verstrekken. 

Als je de accountantsopleiding Assurance volgt dan kun je er voor kiezen om de aantekening duurzaamheidsassurance nu te behalen, maar het hoeft niet. Mocht je later alsnog je aantekening willen behalen dan kan dat ook nog. Meer informatie over de veranderingen in de Assurance-opleiding vind je in antwoord op FAQ 7 en 9. Als je later de aantekening duurzaamheidsassurance wil behalen, check dan het antwoord op FAQ 10.

Voor trainees die de Accountancy-MKB oriëntatie volgen is het niet mogelijk om voor een aantekening duurzaamheidsassurance te kiezen. Zij hebben namelijk geen certificeringsbevoegdheid. Wat er wel (op termijn) verandert, lees je bij FAQ  6. 

Sluiten

Wanneer je de Accountancy-MKB oriëntatie volgt, verandert er niks in de praktijkopleiding ten opzichte van de huidige urennorm. 

Ook al zijn mkb-bedrijven (nog) niet verplicht om te rapporteren over hun impact op mens en klimaat, verwachten wij dat duurzaamheid de mkb-accountant zeker zal raken. Door de ketenverantwoordelijkheid die opgenomen is in de regelgeving zullen mkb-ondernemingen in deze keten duurzaamheidsinformatie moeten aanleveren. Bovendien zullen de klanten van de mkb-accountant in toenemende mate ook willen verduurzamen. De mkb-accountant heeft daarbij een adviserende rol. Daarom nemen wij wel relevante competenties op in de eindtermen voor de theoretische opleiding.

Op de lange termijn wordt op basis van ervaringen in de beroepspraktijk onderzocht in hoeverre duurzaamheid de mkb-accountant daadwerkelijk raakt en dus in de geïntegreerde accountantsopleiding aan bod moet komen.

Sluiten

Vanaf 1 januari 2026 komt er - zoals wettelijk verplicht - onderscheid tussen het afronden van de Assurance-opleiding zonder en met aantekening duurzaamheidsassurance.

Kies je ervoor om zonder aantekening duurzaamheidsassurance af te studeren? Dan verandert er niets ten opzichte van de huidige (uren)norm in de praktijkopleiding. 

Wil je wel afstuderen met een aantekening duurzaamheidsassurance dan verandert de urennorm in de praktijkopleiding. Momenteel is de praktijkopleiding in totaal 3.000 uur. Voor de aantekening duurzaamheidsassurance ben je verplicht hiervan 660 uur aan duurzaamheid te besteden. De 660 uur is een nadere uitwerking van de verplichte 8 maanden aan praktijkopleiding wat voort komt uit de Europese Richtlijn. De specifieke eisen lees je hier, in antwoord op FAQ 9. 

Heb je al de RA-titel behaald? Meer informatie over het verkrijgen van de aantekening duurzaamheidsassurance als afgestudeerd accountant vind je bij FAQ 10.

Sluiten

Voor studenten van de Accountancy-MKB oriëntatie verandert er vooralsnog niets. Voor deze oriëntatie geldt geen verplichting aan uren voor duurzaamheid in de praktijkopleiding. De wetgever geeft vooralsnog alleen accountants die wettelijke controles (gaan) uitvoeren de mogelijkheid om assurance bij duurzaamheidsinformatie te gaan verstrekken. 

Als je voor 1 januari 2026 de Assurance opleiding hebt afgerond, dan val je onder de overgangsregeling. Je kunt de aantekening duurzaamheidsassurance verkrijgen via de PE regeling. Zie hiervoor Invulling bevoegdheid CSRD-assurance (nba.nl).

Als je op 1 januari 2026 nog bezig bent met je Assurance opleiding, dan heb je twee keuzes. Je kunt je studie afronden en registeraccountant worden mét of zónder aantekening duurzaamheidsassurance. Als je ervoor kiest om zonder aantekening duurzaamheidsassurance af te studeren, dan verandert er niks. 

De aantekening duurzaamheidsassurance kun je ook later nog verkrijgen door middel van aanvullende duurzaamheidsassurance praktijkwerkzaamheden. Als je tijdens je huidige praktijkopleiding al werkzaamheden op dat gebied hebt gedaan, dan mag je deze uren in aftrek brengen van de verplichte aanvullende uren. Documenteer deze uren dus goed en houd er rekening mee dat deze uren een verjaringstermijn hebben van 6 jaar. 

Sluiten

Voor een aantekening dien je in de praktijkopleiding 660 van de 3.000 uur te besteden aan duurzaamheidsassurance gerelateerde werkzaamheden. Hiervan moet minimaal 330 uur worden ingevuld door duurzaamheidsassurance werkzaamheden. Dit betekent dat er maximaal 330 uur aan vrije ruimte bestaat voor overige werkzaamheden inzake duurzaamheid. De urennorm ziet er dan in totaal als volgt uit:

De RPO geeft invulling aan de praktijkopleiding Assurance. RPO gaat met kantoren, stagebureaus en instellingen in gesprek om handreikingen en voorbeelden te geven aan werkzaamheden en opdrachten om aan de urennorm te voldoen. 

Sluiten

Ja, dat kan. Als je voor 1 januari 2026 afgestudeerd bent, dan val je onder <de overgangsregeling (zie ook FAQ 3). Dan moet je aan de PE vereisten voldoen die door de NBA verplicht zijn gesteld.

Accountants die afgestudeerd zijn in de Assurance-oriëntatie na 1 januari 2026 zonder aantekening duurzaamheidsassurance kunnen deze aantekening later alsnog behalen. Zij moeten aantoonbaar aan de onderstaande urennorm voor de praktijkopleiding voldoen:

Sluiten